LỜI VÀNG Ý NGỌC
Trích dẫn từ tập 8 bộ sách “Con đường đạt đến Nhân Sinh Hạnh Phúc” .
Người giảng: Thầy giáo – Tiến sĩ Thái Lễ Húc
1. “Hiếu học cận hồ trí” (thích học là đã gần với trí tuệ). Chỉ cần mọi người duy trì tâm ham học này, thì đạo đức học vấn nhất định có thể thành tựu.
2. Việc quan trọng nhất trong cầu học vấn chính là phải kiên trì. Ngoài việc kiên trì, chúng ta phải nỗ lực thực hành.
3. Nếu mỗi ngày chúng ta chia Kinh điển Thánh Hiền ra từng phần nhỏ để thâm nhập, thì như sức của giọt nước nhỏ lâu ngày mài mòn đá, tất có thể có được thành tựu. Chúng ta cần phải giữ thái độ học tập như vậy.
4. Tiềm lực học tập thật sự của một con người là không có giới hạn.
5. Nhân sinh có chí hướng tất có thể khởi phát tiềm lực.
6. “Cha mẹ gọi, trả lời ngay; Cha mẹ bảo, chớ làm biếng; Cha mẹ dạy, phải kính nghe; Cha mẹ trách, phải thừa nhận”. Điều quan trọng nhất trong đoạn Kinh văn này là tâm cung kính đối với Cha Mẹ, bất kể là một lời nói hay một hành động. Đồng thời, tâm cung kính không chỉ với Cha Mẹ, mà còn đối với mọi người xung quanh, với bất cứ ai, chúng tađều không thể thiếu cung kính.
7. “Cha mẹ gọi”là một sự yêu cầu, một mệnh lệnh, chúng ta phải lập tức có mặt. Đồng thời, trong khi nói chuyện với cha mẹ, chúng ta cũng phải “mặt ta vui, lời ta dịu”.
8. Chỗ để hạ thủ căn bản nhất trong đạo đức học vấn là thời thời có thể quán chiếu được cái tâm của chính mình, khi có ý niệm không đúng phải lập tức sửa đổi, thì hành vi và lời nói của chúng ta sẽ không thể nào sai lạc quá lớn.
9. Khi một người chân thật hết sức khiêm cung đối với cha mẹ, thì thực sự sẽ cảm động đến những người ở xung quanh.
10. Giữa vợ chồng với nhau, lời lẽ cũng phải kính trọng nhau, tôn trọng nhau như khách. Cách giao tiếp như vậy sẽ là tấm gương tốt nhất cho con cái noi theo.
11. Người càng thân càng không thể tùy tiện. Người càng thân thì càng phải tôn trọng. Vì thế, lễ không thể mất. Từ đó, người càng thân thiết thì lễ độ phải ngày một nâng cao.
12. Quan hệ vợ chồng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến bầu không khí gia đình. Quan hệ vợ chồng muốn tốt, nhất định phải bắt đầu từ thái độ lời nói.
13. “Cha mẹ bảo, chớ lười biếng”, khi cha mẹ có việc giao phó,chúng ta không thể thất tín. Cũng như vậy, những việc đã nhận lời đối với vợ, với con cái, chúng ta cũng nên đã nói thìphải giữ lời.
14. Thầy Cô giáo nhất định phải nhớ kỹ, không thể thất tín với học trò. Khi chúng tachân thực làm được hết những điều chúng tanói, học trò sẽ rất tôn trọng chúng ta. Khi chúng ta nói và làm như nhau thì mới có thể thật sự có được sự tôn trọng của học trò và con cái.
15. Chúng ta nói chuyện với bất kỳ ai cũng cần phải nắm lấy một nguyên tắc, đó là gặp được người ta liền khen ngợi. Chúng tacó thể khen con cái của họ hoặc khen ngợi ưu điểm của họ. Chúng ta đều hoan hỷ khi người khác khen ngợi mình. Khi chúng takhen ngợi con cái của họ, trong lòng của họ sẽ vui thích, họ sẽ cảm thấy được tôn trọng.
16. Không thể đi trái với tình người. Chúng ta phải thuận theo nhân tình thế thái để nói chuyện với mọi người.
17. “Gốc cây nếu đứng vững, ngọn cây không sợ gió bão”. Khi nền tảng đức hạnh của con trẻ còn chưa xây dựng tốt, nếu năng lực của chúng càng cao sẽ càng nguy hiểm. Bởi vì bên ngoài có rất nhiều sự dụ hoặc, cho nên năng lực càng cao mà không chống lại được sự dụ hoặc thì “trèo càng cao ngã càng đau”.
18. “Cha mẹ dạy, phải kính nghe; Cha mẹ trách, phải thừa nhận”. Chữ “thuận” này có hai tình huống. Thứ nhất, khi cha mẹ trách mắng chúng ta mà việc trách mắng đó đúng, thì chúng ta hãy mau ghi nhớ lại và thực hành cho tốt. Lúc này thì phải thuận. Thứ hai, khi sự trách phạt và yêu cầu của cha mẹ là không đúng, thì không nên lập tức xung đột hay cãi lại, mà phải biết thuận theo tình thế. Nếu lúc đó chúng tacãi lại thì chỉ khiến cho sự xung đột càng lớn thêm. Cho nên chúng ta phải lui một bước rồi tính sau, đợi đến thời cơ thích hợp thì hãy trao đổi với cha mẹ. “Đệ Tử Quy” có đoạn nói: “Cha mẹ lỗi, khuyên thay đổi; mặt ta vui, lời ta dịu”. Vì vậy, chữ “thuận” trong từ “hiếu thuận” này tuyệt đối không phải là tất cả những yêu cầu của cha mẹ chúng ta đều phải làm, mà trước tiên phải phân biệt đúng sai, phải dùng lý trí để mà hiếu thuận. Khi cha mẹ có lỗi lầm mà chúng ta không khuyên, thì đã hại cha mẹ thành người bất nghĩa. Đó không phải là thái độ mà người làm con như chúng ta nên có.
19. Một người có thể có được học vấn đạo đức tốt hay không, ngoài việc phải có người thầy tốt ra thì một nhân tố quan trọng hơn nữa chính là thái độ học tập của chính mình. Nhất định phải có tâm kiền thành, cung kính đối với thầy, quyết không thể có chuyện “bằng mặt mà không bằng lòng”. Cho nên, học vấn có được thành tựu bao lớn đều là từ trong tâm cung kính mà lưu lộ ra.
20. “Một phần thành kính được một phần lợi ích, mười phần thành kính được mười phần lợi ích”.21. Học vấn giống như nhà hai mươi tầng lầu.Người thầy có thể đang ở lầu thứ mười mấy, còn chúng ta thì chỉ ở lầu thứ hai, thứ ba. Cảnh vật mà người ở lầu thứ mười mấy nhìn thấy được, chúng ta không thể nhìn thấy được. Những gì mà người thầy chỉ ra đều là những mục tiêu ở xa. Nếu như chúng ta không tuyệt đối tin tưởng và chân thật làm theo Thầy thì sẽ không đạt được lợi ích.Người hiện tại rất khó thành tựu trong học vấn vì đều phạm phải lỗi lầm khá nhiêm trọng, đó là “dùng dạ tiểu nhân đo lòng quân tử”, đem đạo lý ở trong “Luận Ngữ” để lý giải theo cách nghĩ riêng của chính mình, đem cảnh giới của Khổng Lão Phu Tử kéo từ tầng lầu thứ hai mươi xuống lầu hai, lầu ba, có lúc còn cảm thấy Khổng Lão Phu Tử nói câu này không đúng. Cho nên khi mới bắt đầu học tập với Thầy tuyệt đối không thể phê phán, mà trước tiên phải tuyệt đối tin tưởng và chân thật làm theo. Chúng ta chân thật làm thì sẽ cảm nhận được một phần. Khi chính mình nâng cao được cảnh giới, thì chúng ta sẽ dần dần hiểu được lời Thầy nói đích thực là chân thật không sai. Do vậy, “thầy cô dạy” thì “phải kính nghe”.
22. “Cấp trên dạy”cũng “phải kính nghe”. Một người muốn học vấn và sự nghiệp có thành tựu tốt thì đều phải từ tâm cung kính, khiêm bi mà cầu học mới có được. Vì thế, con người nếu có thể “cúi mình” thì mới có thể “đứng thẳng”. Chúng ta cũng phải dạy dỗ con cái chúng ta biết cung kính, khiêm bi, biết học tập ở mọi nơi. Khi gặp hoàn cảnh môi trường mới thì không nên than vãn, mà trước tiên nên làm nhiều, nghe nhiều, học nhiều. Cấp trên dạy như thế nào, chúng ta trước tiên phải thành thật mà làm. Đợi đến khi học vấn được nâng cao, hiểu biết nhiều về công ty thì mới đưa ra cho cấp trên những kiến nghị phù hợp. Làm như vậy thì mới thích đáng.
23. “Trung thần xuất thân từ người con hiếu hạnh”. Người con có hiếu thì cũng sẽ trung với đất nước, trung với nhân dân bởi vì tâm của người con hiếu nhất định có thể triển khai mở rộng ra, yêu thương hết thảy cha mẹ của người khác, hết thảy con cái của người khác.24. Hoàng Hương là một người con chí hiếu, thực hiện tốt câu “đông phải ấm, hạ phải mát”. Hoàng Hương niệm niệm đều đang quan sát nhu cầu của chamẹ,luôn luôn quan tâm và tận tâm tận lực ra sức chăm sóc cha mẹ từ những điều nhỏ nhặt trong cuộc sống hàng ngày của cha mẹ. Vị hoàng đế vào lúc đó đã tán thán Hoàng Hương là “Giang Hạ Hoàng Hương, cử thế vô song” (cả nước không có được người thứ hai như Hoàng Hương ở Giang Hạ,). Tấm gương của Hoàng Hương lưu truyền đến nghìn đời sau. Tin tưởng rằng hành động này của Vua sẽ có ảnh hưởng tới nhân dân. Hành động này của Vua là kêu gọi nhân dân cả nước học tập theo Hoàng Hương. Thế nên mỗi lời nói và hành động của người lãnh đạo đều sẽ dẫn dắt, kéo theo phong khí của cả đất nước.
25. Văn hóa truyền thống như một cây đại thụ năm ngàn năm tuổi, tất cả bản chất và nguyên tắc giống như cái thân của cây này vậy. Thân cây này sừng sững bốn – năm nghìn năm không thay đổi, nhưng nó mỗi một năm đều đâm chồi mới, đều ra lá mới. Chồi lá mới này đều tùy vào ánh sáng, không khí và nguồn nước của mỗi một năm sinh ra, nên những chồi lá này nhất định thích hợp với thời tiết của năm đó. Chúng ta học tập bất kỳ Kinh văn nào cũng phải nắm cho được bản chất của nó, thì chúng ta liền học được và nắm bắt được cương lĩnh.26. “Dưỡng thân của cha mẹ”: Chúng ta phải quan tâmđến đời sống ăn, mặc, ngủ, nghỉ của cha mẹ.
27. “Dưỡng tâm của cha mẹ”: Chúng taphải khiến cho trong tâm của cha mẹ có thể thường được hoan hỷ, tự tại. Vấn đề đầu tiên chính là những việc mà chúng ta làm nhất định phải khiến cho cha mẹ yên tâm, an lòng. Nếu như đức hạnh của chúng ta không tốt, cho dù mỗi ngày chúng ta đều phụng dưỡng cho cha mẹ ăn những món ngonnhưng cha mẹ cũng không cảm thấy vui. Có thể họ vừa ăn vừa lo lắng cho chúng ta. Các bậc cha mẹ sống rất nội tâm, những cảm nhận trong lòng họ có khi không thể hiện ra ở lời nói. Cho nên chúng ta phải khéo thể hội tâm cảnh của cha mẹ, thể hội những điều cha mẹ cần.
28. “Dưỡng chí của cha mẹ”: Chúng ta phảinuôi dưỡng tâm nguyện của cha mẹ. “Lập thân hành đạo, dương danh hậu thế, vinh hiển cha mẹ là tận cùng của hiếu”. Nếu như dùng đức hạnh của chúng ta cống hiến cho gia đình, cho xã hội thì Cha Mẹ và Thầy Côlà những người vui sướng nhất và mãn nguyện nhất. Bởi thật ra, mỗi một con người đều có lòng thiện, đều mong có thể cống hiến cho xã hội. Rất nhiều Cha Mẹ muốn tận tâm, tận lực bồi dưỡng con cái. Trong nhiều phương diện xã hội, Cha Mẹ muốn tận tâm, tận lực nhưng có lúc lực bất tòng tâm. Do vậy, khi con cái có những cống hiến to lớn cho xã hội thì Cha Mẹ sẽ cảm thấy tự hào.
29. Trong “Hiếu Kinh” có một câu: “Thân thể, tóc, da do cha mẹ ban cho, không được tổn thương là điều đầu tiên của hiếu”. Vì vậy chúng ta phải chăm sóc tốt thân thể của mình, đó là việc đầu tiên của đạo hiếu.
30. Tục ngữ nói: “Người có thiện nguyện thì trời cũng chiều theo”. Người mà dũng cảm đi gánh vác, hy sinhthìbước đi sẽ không sợ mình đứng không vững bởi vì từng bước, từng bước đi của mình nhất định có người bên cạnh giúp đỡ.
31. Người làm cha mẹ vô cùngvất vả, khó nhọc. Vì vậy chúng ta phải kính trọng Cha Mẹ của mình. Cha mẹ của người khác cũng vất vả, khó nhọc như vậy, cho nên đối với tất cả cha mẹ và trưởng bối, thậm chí không chỉ riêng các bậc Cha Mẹ mà tất cả những người già cả đã từng cống hiến cho xã hội này tuổi thanh xuân của họ, chúng ta đều phải kính trọng. Bởi vậy gọi là “Việc chú bác, như việc cha. Việc anh họ, như anh ruột”.
32. Có rất nhiều tâm cảnh cần phải bằng hành động việc làm thực tế mới có thể cảm nhận được.
33. Nếu chúng tamuốn quan tâm đến sức khỏe của người khác thì trước tiên tri thức của chúng taphải đủ. Có câu: “Tri thức là sức mạnh”. Rất nhiều người có tri thức về một phương diện nào đó rất phong phú, tri thức nâng cao lên được là vì nhu cầu của cuộc sống trong một thời điểm nào đó. Ví dụ như sức khỏe của mẹ có vấn đề, chúng ta liền biết phải mau mau tìm hiểu nghiên cứu những vấn đề đó. Chúng ta không nên đợi đến khi sức khỏe của người nhà có vấn đề thì mới đi tìm hiểu, vì lúc đó chúng ta sẽ cảm thấy rất vất vả. Chúng ta hiện nay nên học trước, đem những quan niệm này đến cho gia đình.
34. Có nhiều khi mục tiêu của con người thì chính xác, nhưng đi được một đoạn thì quên mất, thế là làm việc theo cảm tính.
35. Khi chúng ta quan tâm cha mẹ, quan tâm người nhà thì cũng không thể vội vàng hấp tấp, bởi vì“dục tốc bất đạt”. Ngoài ra, chúng ta cũng cần phải khéo léo và rất dụng công nữa.
36. Ăn uống thanh đạm là việc rất tốt cho sức khỏe. Ăn uống cần phải ít ăn thịt, ăn thực vật nhiều sẽ có ích rất lớn đối với sức khỏe.Gạo lứt, gạo mầm, khoai langlà thực phẩm toàn phần, có đầy đủ chất dinh dưỡng. Còn gạo trắng thì chủ yếu là đường và tinh bột.
37. Khi trong tâm không thấy dễ chịu, thì cho dù ăn đồ dinh dưỡng đi nữa cũng không dễ tiêu hóa.
38. Người vợ có vai trò, trách nhiệm vô cùng quan trọng trong việc xây dựng hạnh phúc gia đình. Người vợ phải đảm bảo việc nấu nướng, bếp núc trong gia đình được chu toàn thì mới có thể giữ gìn sức khỏe của các thành viên trong gia đình, đồng thời thông qua từng bữa ăn gia đình mà giữ gìn tốt các mối quan hệ trong gia đình như quan hệ vợ chồng, quan hệ cha con…